Zavendikli Mustafa Yıldız
Zavendikli Mustafa Yıldız , 1932 yılında Rize Güneysu Adacami Köyü Anca mahallesinde doğmuştur. Babası Sofuoğullarından Abdulkadir’dir. Küçük yaşta Adacami Köyü Zavendik Camii imam hatibi Merhum Mehmet Külünkoğlu Hoca Efendi’den hafızlık yaparak icazet aldı. Zavendik Camii imam hatipliği yaparak Zavendik’te öğrenci okuturken aynı zamanda her gün iki – üç kilometre kadar yürüyerek Adacami Köyü imam hatibi Merhum Maksut Efendi’den ders okumaya devam ederek Arapça’dan icazet aldı. Hocasının izinli günlerinde Güneysu imam hatibi Merhum Mustafa Civelek Hocaefendi’den ve Selamet köyü imam hatibi Merhum Hüseyin Kandemir Hocaefendi’den yine Arapça dersler okumaya devam etti. Fırsat buldukça Fatih Dersiamlarından Rize müftüsü Merhum Yusuf Karali Hocaefendi’den Arap dili edebiyatı üzerine dersler okumaya devam etti.
Askerliğini Erzurum’da yaparken Erzurum uleması ile tanıştı. Erzurum müftüsü Merhum Sakıp Efendi’den ve diğer adını hatırlayamadığım hoca efendilerden Tefsir, Fıkıh, Hadis, Feraiz ve Farsça dersler okudu. Feraiz bilgisi çok kuvvetliydi. Rize mahkemelerinde hâkimlerin talebi üzere yeminli bilirkişi olarak veraseti Osmanlıya dayanan meseleleri Feraiz bilgisiyle çözüp onlara verirdi. Bütün bu ulemadan öğrendiği ilimleri bir bütün haline getirerek Zavendik Medresesi’ni kurdu. Disiplinli ve düzenli olarak ders okutmaya başladı. Medresesinde yatılı olarak okuyan çok sayıda öğrenciye icazet verdi.
Hoca Efendi’nin düzenli olarak okuttuğu dersler ve kitaplar şunlardı:
Medresede hafızlık dersleri sürekli devam ederdi.
Sarf Dersi: Emsile, Bina, Maksud ve ‘İzzi kitapları.
Nahiv Dersi: Avamil, İzhar, Kafiye ve Mollacami kitapları.
Belagat: Alâka, Telhis ve Me’ânî (ilm-i me’ânî, ilm-i beyan, ilm-i bedî’) kitapları
Kelam : Fıkh’ul-Ekber, Ömer Nesefi ve Şerh-i Akaid ( Kesteli ve Ramazan Efendi ) kitaplar.
Fıkıh : Nur’ul-İzah, Helebi, Mülteka, İhtiyar ve Hidaye kitapları.
Usul-ü Fıkıh: Mirat’ul-Usul kitabı.
Feraiz : Feraizi Salih Efendi ve Metni Sıraciye kitapları.
Hadis : Buhari, Müslim, Muhtarul Ehadis ve Riyazussalihin kitapları.
Tefsir : Kadı Beyzavi ve Celaleyn kitapları.
Mantık : İsagoci kitabı.
Kelime Dersi: Hoca Efendi’nin en önemli özelliği kelime dersiydi. Kelime dersi şu şekilde gerçekleşirdi. Önce bütün Arapça okuyan öğrenciler bir dershanede toplanırdı. Bir öğrenci Kuran-ı Kerim’den bir ayet okurdu. Ayet-i Kerimenin tecvidi teker teker sorulurdu.
Emsile dersi okuyan öğrencilere Ayet-i kerime’deki kelimelerin ne kelime olduğu sorulurdu. Bilemezlerse bir üst dersi takip eden öğrencilere sırayla sorulurdu.
Bina dersi okuyanlara hangi babdan geldikleri ve bina ile ilgili sorular sorulurdu.
Maksut ve ‘Izzi okuyan öğrencilere iğlal kaideleri sorulurdu.
Avamil okuyan öğrencilere amil, mamul, mebni, muğrep soruları sorulurdu.
İzhar, Kafiye, Molla Cami okuyan öğrencilere nahivle ilgili ağır sorular sorulurdu.
Belagat okuyan öğrencilere belagat ile ilgili sorular sorulurdu.
Sonunda ayet-i kerimede kaç tane isim cümlesi, kaç tane fiil cümlesi, iğraptan mahalli olan cümleler sorulurdu.Zavendikli Mustafa Hoca’nın cenazesi
En sonunda ayet-i kerimeye mana verilirdi.
Her öğrenci bir Hadisi, Arapça yazar ve ezberlerdi. Manasını Osmanlıca yazarak Osmanlıca ve Arapça yazı yazmayı öğrenirdi. Hocaefendi öğrencilerin defterlerini kontrol ederek imzalardı.
Bu kelime dersi misafir hocaefendilerin çok hoşuna gider, Sonradan bizleri gördükleri zaman o kelime dersi devam ediyor mu diye sorarlardı. Öğrenciler ders çalışırken kelime dersine göre çalışırlardı.
Hocaefendi’nin resmi görevleri : Sırası ile Erzincan, Pazar, Rize ve Sürmene’de vaizlik yaptı. 65 yaşını doldurarak emekli oldu. Emekli olduktan sonra Rize vaizliğine devam etti.
Hocaefendi 1980’li yıllarda Rize merkezde İrşat Vakfı’nı kurdu. Bu vakıfla Rize Müftü Mahallesi’nde Mataracı Kız Kur-an Kursunu ve Müftü Mahallesi’ndeki medreseyi kurarak vefatına kadar tedrisata devam etti.
Zavendikli Mustafa Hoca 2009 yılı Ramazan bayramından sonra hastalanarak 20 Ekim’de Allah’ın rahmetine kavuştu. Cenab-ı Hak rahmetiyle bürüsün. Cennette sadıklarla beraber eylesin.
İnnâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn.
Son yorumlar